Hoe vind je de juiste werk-privé balans?

Door Tim Brinkhof, Monsterboard medewerker

Of je nu thuis werkt of op een kantoor, het vinden van de juiste werk-privé balans is de sleutel tot een gelukkig leven en een succesvolle carrière.

"Er is geen droom die je niet kunt verwezenlijken, als je maar dapper genoeg bent om ‘m na te jagen." Deze quote komt van mediamagnaat Walt Disney, een van de succesvolste en onuitputtelijkste entrepreneurs in de geschiedenis van de mensheid.

Toch vereist het verwezenlijken van dromen meer dan dapperheid. Disney zelf werkte van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat, sloeg maaltijden over en bracht soms nachten door op zijn kantoor. Zijn bedrijf kostte hem oude vriendschappen en verpauperde zijn relaties met familieleden. De toenemende stress van het zakenleven ontsnapte de kindervriend met behulp van sigaretten. Hij rookte meer dan drie pakjes per dag en stierf daarom op 65-jarige leeftijd aan longkanker.

Disney is een "textbook example" van een entrepreneur die zowel zijn sociale contacten als zijn gezondheid op het spel zette voor zijn carrière. Deze vastberadenheid maakt hem een inspiratiebron voor dagdromers en go-getters. Maar de weg die hij insloeg niet altijd tot roem, rijkdom en voldoening. Waar men vroeger sprak van een koelbloedig doorzettingsvermogen, wordt tegenwoordig verwezen naar bevlogenheid, burn-out en werkverslaving.

Net zo belangrijk als financieel succes is het zoeken naar iets dat harde werkers als Disney nooit hebben kunnen vinden: de juiste balans tussen het werk en het gewone leven. Wat voor werk-privé balans je nodig hebt, hangt af van de persoon die je bent, de roeping die je hebt gekozen en het doel dat je probeert te bereiken.

Werk-privé balans voor harde werkers

Voor Koen Aarns begon deze zoektocht met zelfbewustheid. Koen is de founder en CEO van de onderneming Bluetick, een juridisch onderzoeksplatform waar advocatenkantoren hun zaken kunnen voorbereiden met behulp van AI-technologie. Hij probeert zijn werkweek tussen de 45 en 50 uur te houden, maar zoiets is makkelijker gezegd dan gedaan. "In mijn hoofd ben ik op de vreemdste momenten bezig met werk," zegt hij. "Onder de douche. In bed. Zelfs in het weekend."

Om zijn dagelijks leven meer structuur te geven, begon Aarns met het samenstellen van een ochtendroutine. Iedere dag begint nu om 7.00 met een work-out, gevolgd door een kwartier mediteren en een podcast. Pas daarna komen de eerste meetings. "Op deze manier heb ik elke dag twee uur die helemaal voor mezelf zijn," vertelt de ondernemer.

Tegen zonsondergang volgt een soortgelijk ritueel: "Het klinkt stom, maar op een gegeven moment klap ik mijn laptop dicht en zeg ik: ‘schluss.’ Ook al ben ik van mezelf niet mega gestructureerd, zorg ik ervoor dat mijn werkplek aan het einde van de dag weer transformeert tot eettafel: een afkoppeling."

Werk-privé balans als werken je passie is

Wat als je baan niet alleen je inkomen is, maar ook je roeping? Charlotte Caspers is een Vlaams-Nederlandse kunstschilder en restaurateur. Wellicht heb je haar wel eens gezien op TV. In de NPO-serie Het Geheim van de Meester recreëert zij de schilderijen van wereldberoemde kunstenaars als Vermeer en Rembrandt. Hoewel Caspers soms 60 uur per week in haar atelier staat, valt er nooit van stress te spreken.

"Zelfs niet bij flinke deadlines," oppert ze. "Ik maak dingen omdat ik ze wil maken en dat geeft juist energie." Veel overspannen werknemers pakken tekenen of schilderen op om tot rust te komen. Na een lange dag op kantoor kunnen zij de creatieve kant van hun brein weer aan het bewegen zetten. Toen Caspers nog reconstructies maakte voor musea, schilderde ze in haar vrije tijd door aan haar persoonlijke projecten. Tegenwoordig is ze haar eigen werkgever.

Hoewel Caspers in haar hoofd bijna altijd met werk bezig is, vindt ze het moeilijk om van een ‘werkverslaving’ te spreken. "Eigenlijk kan je mijn werk geen werk noemen," zegt ze over haar eigen balans werk-privé. "Net als bij musici of sporters is het een onderdeel van mijn wezen. Ik denk dat iedereen zoekende is naar iets om zijn of haar levensenergie op te richten." Voor haar is dat schilderen.

De psychologie van een goede balans werk en privé

Op het eerste gezicht lijkt het vinden van de juiste werk-privé balans een simpele zaak. Pas als je de verhalen van Aarns en Caspers eenmaal naast elkaar legt, zie je echter dat de kwestie genuanceerder is dan je zou verwachten. Weinig mensen begrijpen het onderwerp beter dan Dr. Wilmar Schaufeli, een arbeidspsycholoog en hoogleraar organizational psychology aan de Universiteit van Utrecht.

Ieder mens heeft een aparte balans. De een verlaat het kantoor om te sporten en haalt die uren ’s avonds of in het weekend weer in. Anderen hebben een duidelijke scheiding nodig. "Ik heb eens met hostesses gepraat," vertelt Dr. Schaufeli. "Een van hen zei tegen mij: ‘Als ik straks naar huis ga, dan doe ik doe ik mijn uniform uit, trek ik mijn joggingbroek aan, en dan pas is voor mij de werkdag echt voorbij.' Als je je hiermee identificeert, helpt het als jij zo’n duidelijk markeringspunt hebt."

Een gezonde balans werk en prive heeft ook te maken met motivatie. Veel werknemers hebben een geïntrojecteerde motivatie: een stemmetje in je hoofd - van je vader, vriend of vrouw - die je dwingt harder te werken. Stukken gezonder is een intrinsieke motivatie, zoals die van Dr. Schaufeli: "Ikzelf ben gepensioneerd. Het is nu hartstikke mooi weer buiten, maar ik werk aan een artikel over bevlogenheid. Ik krijg er niet voor betaald en doe het ook niet voor de roem, maar omdat ik het leuk en belangrijk vind."

Een goede werk-privé balans vinden

Er zijn meerdere dingen die je kunt doen om een goede werk-privé balans te vinden. Zo kun je bijvoorbeeld kijken of je efficiënter kunt werken en ‘nee’ leren zeggen tegen je baas en leidinggevenden. Probeer om echt te stoppen met werk zodra je het kantoor verlaat of je laptop sluit, of onderzoek of flexwerken iets voor je is. Als je even een reset wilt, kun je nadenken over een sabbatical.

Gebalanceerde vacatures vind je via Monsterboard

Tegenwoordig helpen steeds meer bedrijven hun werknemers de juiste werk-privé balans te vinden. De beste werkgevers vind je via Monsterboard. Maak een gratis profiel aan op de website om je zoektocht naar een nieuwe baan te beginnen. Voor je het weet zijn je werk en privéleven in evenwicht.