5 ongepaste vragen die recruiters je niet mogen stellen
Een sollicitatiegesprek kan de meest zelfbewuste personen onzeker maken. Het is en blijft spannend om tegenover een recruiter of werkgever te zitten die jou het hemd van het lijf vraagt! Maar hij of zij mag je niet zomaar alles vragen. Er mogen alleen vragen gesteld worden die relevant zijn om te beoordelen of jij geschikt bent voor de functie. Maar zelfs de meest ervaren recruiter vliegt wel eens uit de bocht en stelt je vragen die hij of zij je eigenlijk niet mag stellen. Sterker nog, vragen die kunnen leiden tot discriminatie zijn verboden. Dus let goed op: deze 5 vragen mogen niet aan je gesteld worden tijdens een sollicitatie. Gebeurt het wel? Dan geven we je gelijk tips om hierop te reageren!
In Nederland geldt de Algemene wet gelijke behandeling. Die houdt in dat een werkgever geen onderscheid mag maken op basis van onder andere godsdienst, politieke voorkeur, nationaliteit of seksuele geaardheid. Een recruiter of werkgever mag hier tijdens een sollicitatiegesprek ook niet naar vragen, omdat hij of zij je antwoord kan gebruiken in de keuze om je wel of niet aan te nemen. Dit zijn 5 ongepaste vragen waar je geen antwoord op hoeft te geven.
1. Heb je fysieke of mentale beperkingen?
De recruiter mag je tijdens de sollicitatie niet vragen naar je gezondheid. Hij of zij mag zelfs niet vragen naar je ziekteverzuim bij een vorige werkgever. Je gezondheid mag alleen via een medische keuring worden getoetst, waar jij ook nog toestemming voor moet geven. Die keuring mag alleen als er bijzondere functie-eisen op medisch gebied gelden, je de hele sollicitatieprocedure al hebt doorlopen en je als enige kandidaat over bent. Een medische keuring mag dus niet gebruikt worden om de meest gezonde kandidaat te kiezen. Maar let wel op: als je vanwege je gezondheid niet alle taken uit de functieomschrijving kunt uitvoeren of als je een aangepaste werkplek nodig hebt, ben je wel verplicht dit te melden voordat je in dienst treedt.
Een recruiter mag wel een aantal vragen stellen om te kijken of je geschikt bent voor de functie, zonder direct te vragen naar je gezondheid. Denk bijvoorbeeld aan vragen als ‘Als horecamedewerker moet je minimaal 4 uur achter elkaar staand werken. Kun je dat volhouden?’ of ‘Als vrachtwagenchauffeur moet je 4 uur achter het stuur kunnen zitten zonder te stoppen, kun je dat volhouden?’
2. Ben je zwanger of van plan zwanger te raken?
Een toekomstige werkgever mag je niet vragen naar je kinderwens. Dat geldt ook voor mannen: aan hen mag niet gevraagd worden of ze van plan zijn een (groter) gezin te stichten. Daarnaast mag een werkgever je in het sollicitatieproces niet vragen hoe je kinderopvang geregeld hebt bijvoorbeeld. Je hoeft hier ook geen antwoord op te geven, want een zwangerschap, kinderwens of gezin mag nooit een reden zijn om iemand wel of niet aan te nemen. Ben je al zwanger tijdens je sollicitatie, maar kun je het nog niet zien? Ook dan ben je niet verplicht het te vertellen!
3. Wat is je afkomst?
Er mag niet gevraagd worden naar je afkomst, of de afkomst van je familie. Een recruiter mag bijvoorbeeld niet vragen uit welk land je ouders komen. Nationaliteit mag nooit een reden zijn om iemand af te wijzen. En let op: er mag ook niet gevraagd worden wat je nationaliteit is. En ook vragen als ‘waar komt je accent vandaan?’ of ‘Ben je Marokkaans opgevoed?’ of ‘Spreek je ook Turks?’ zijn dus verboden! En wat voor afkomst geldt, geldt ook voor religie. Er mag je niet direct gevraagd worden welk geloof je aanhangt. Bovendien zijn verkapte vragen als ‘Heb je vrije dagen nodig voor het Suikerfeest?’ of ‘Vier je Kerst?’ niet toegestaan. Je hoeft hier geen antwoord op te geven.
4. Ben je lid van een politieke partij?
Tijdens het sollicitatiegesprek mag hier niet naar gevraagd worden. Of en van welke politieke partij je lid bent is jouw keuze en die mag niet van invloed zijn op het sollicitatieproces. Je hoeft ook niet te zeggen op welke partij je stemt of welke partij je voorkeur heeft.
5. Wat is je gezinssituatie?
Je bent niet verplicht te vertellen dat je een man, vrouw, kind, hond, of goudvis hebt. Ook hoef je niet te antwoorden als je gevraagd wordt of je op mannen of vrouwen valt. Seksuele geaardheid mag niet van invloed zijn op het sollicitatieproces.
Wat kun je doen?
Het komt helaas voor dat deze vragen tijdens sollicitaties toch gewoon gesteld worden. Goed om te weten: je hebt het recht om te zwijgen en je hoeft nergens antwoord op te geven. Sterker nog, in sommige gevallen mag je zelfs liegen. Wordt er gevraagd of je zwanger bent? Als je ervoor kiest de vraag niet te beantwoorden kan daaruit worden opgemaakt dat je inderdaad in verwachting bent. Daarom mag je bij deze vraag liegen door ‘nee’ te antwoorden.
Word je overvallen door een ongepaste vraag? Blijf dan rustig en geef aan dat je hier liever niet op antwoordt. Helaas komt het vaak voor dat sollicitanten overdonderd worden door een vraag, en zich pas later realiseren dat ze hier eigenlijk niet op hadden willen antwoorden. Je kunt altijd een klacht indienen bij het College voor de Rechten van de Mens. Ook kun je dit doen als je het gevoel hebt dat je bent afgewezen op grond van discriminatie.
En je gaat natuurlijk zo snel mogelijk op zoek naar een nieuwe baan. Een baan waar je helemaal geschikt voor bent, op basis van je kwaliteiten en ervaring. Download nu de gratis Monsterboard app, waarmee je kunt swipen naar een baan. Je hebt die nieuwe job dan zo in de pocket!